Relacja trenera z realizacji programu "Debata" w naszej szkole
(Zam: 24.09.2021 r., godz. 10.20)W dniach 20-24 września 2021 roku przeprowadziłem zajęcia profilaktyczne z uczniami klas V, VI, VII i VIII w tematyce uzależnień i zagrożeń płynących ze strony substancji psychoaktywnych.
W większości klas, niezależnie od wieku, pokrótce zostało przedyskutowanych kilka rodzajów uzależnień. Najwięcej uwagi uczniowie skupiali na hazardzie, dopalaczach, zakupoholizmie, uzależnieniu od gier komputerowych, komputera i telefonu, nikotynizmie oraz alkoholizmie. Na każdych zajęciach szczegółowo omawialiśmy też napoje energetyczne (energetyki) – ich działanie na organizm i zagrożenia płynące z ich składu (głównie kofeina i cukier). Poruszenie tego wątku na warsztatach uznaję za szczególnie ważne, w związku ze znacznym wzrostem spożycia tych substancji przez ludzi młodych. Z racji tego, że w każdym nałogu mechanizmy psychologiczne są podobne, omawiając konkretne przykłady uzależnień, uczniowie mogli łatwiej zrozumieć jak powstaje nałóg, na czym polega i jaki ma wpływ na nasze życie.
Na każdych zajęciach został wypracowany przez uczniów wniosek, że substancje psychoaktywne nas oszukują, obiecując i dając pewien oczekiwany efekt na chwilę, jednak po zaprzestaniu działania, wywołują u człowieka efekt przeciwny do wcześniej obiecanego, który trwa znacznie dłużej i jest przez nas odczuwany jako stan nieprzyjemny. Przykładowo: energetyk: obietnica wzrostu energii -> efekt końcowy: tzw. energetyczny crash (energetyczne rozbicie); alkohol: obietnica rozluźnienia, poprawy nastroju -> efekt końcowy: kac, itd.
Poprzez ćwiczenia aktywizujące grupę starałem się pokazać uczniom jak to się dzieje, że dochodzi do wcześniejszej ich inicjacji z alkoholem i innymi używkami. Uczniowie zobaczyli jak działa u nich ciekawość odnośnie działania tego, czego im się zakazuje, jak duży wpływ wywiera na nich presja rówieśnicza, a także zaufanie do osób, które nawet nieświadomie, mogą proponować coś, co może im zaszkodzić. Zwrócenie uczniom uwagi na te elementy miało na celu zwiększenie ich świadomości, która może stać się podstawą do łatwiejszego odmawiania, a tym samym opóźnienia inicjacji z używkami różnego rodzaju. Zwróciliśmy również uwagę na prawnie określoną granicę 18-tego roku życia, do której nie mogą legalnie nabywać środków psychoaktywnych dopuszczonych do sprzedaży (alkohol, papierosy) i powody jej ustalenia – ich rozwój, który sprawia że poniżej tej granicy mogą łatwiej uszkodzić swoje ciało, jak również łatwiej popaść w uzależnienie.
W klasach ósmych pojawił się dodatkowo temat zgłaszania osobom dorosłym sytuacji w których dzieje się komuś krzywda lub gdy są świadkami rozprowadzania nielegalnych substancji. Temat wychodził przy omawianiu dopalaczy. Uczniowie zgłaszali obawę przed informowaniem dorosłych o powyższych zdarzeniach, bojąc się napiętnowania ze strony rówieśników i ewentualnych sprawców przemocy (od nazywania ich „konfidentami”, „kapusiami”, „kablami”, „60-nami” [niezwykle popularne określenie ostatnio osoby zgłaszającej nieprawidłowości], aż po bycia ofiarą przemocy). Chciałbym zwrócić szczególną uwagę szkoły i rodziców na ten problem i zapewnienie uczniom bezpiecznych, komfortowej i pewnej przestrzeni do mówienia o takich sprawach, ze szczególnym zapewnieniem o anonimowości źródła, z którego dorośli uzyskali informację na temat tego typu zdarzeń.
Z uczniami Państwa szkoły pracowało mi się bardzo komfortowo. Uczniowie wykazywali duże zainteresowanie poruszanymi tematami, a także dużą wiedzą i intuicją w omawianych tematach. Wielu uczniów okazało duże zaufanie dzieląc się swoimi doświadczeniami i wiedzą. Ucieszyła mnie ich duża aktywność. Jednocześnie pragnę zaznaczyć, że nie zauważyłem nic niepokojącego i nawet jeśli uczniowie przyznawali się do pierwszych kontaktów z używkami, nie wyczułem by miały to być zdarzenia, które odbiegałyby od normy obserwowanej u młodzieży w tym wieku.
Głównym celem zajęć stawianym przeze mnie jest opóźnienie inicjacji z używkami i po zakończonych już warsztatach mam wrażenie, że cel ten został osiągnięty.
Z poważaniem
Michał Tyrała
Trener Umiejętności Psychospołecznych